Οι λαϊκοί μάστοροι και αρχιτέκτονες από διάφορα μέρη της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης κατάφεραν το ταίριασμα των όμορφων νεοκλασικών αρχοντικών με τις παραδοσιακές κατοικίες. Η ποικιλία ρυθμών ξένων αλλά και ντόπιων προκαλούν το ενδιαφέρον του επισκέπτη και τον αφήνουν με μία γεύση από παλιότερες εποχές. Το να επισκέπτεται κανείς τα ίδια στενά ξανά και ξανά του προκαλούν κάθε φορά διαφορετικές εντυπώσεις καθώς βρίσκεται περικυκλωμένος από ποικιλόμορφα παραδοσιακά κτίσματα σαν σκηνικό από ταινία εποχής. Το πολύ πράσινο και οι γεμάτες με λουλούδια αυλές κυριεύουν τον κάθε επισκέπτη.
Η Παλιά Πόλη μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως μια μοντέρνα για την εποχή της αστική πόλη. Τα διακοσμημένα καλντερίμια και οι στενά δεμένοι μεταξύ τους νεοκλασικοί και παραδοσιακοί οικισμοί δίνουν ακόμα και σήμερα την αίσθηση του πλούτου και της όμορφης ζωής που πέρασαν οι κάτοικοι που έζησαν εκεί. Τα εργοστάσια και οι καπναποθήκες ήταν κτισμένες στο κάμπο για να μην ταράζουν την ησυχία των μεγαλοαστών. Αποτελούσαν μια ξεχωριστή συνοικία η οποία σήμερα περικυκλώνεται από τη σύγχρονη Ξάνθη.

Η πόλη παρουσιάζει εξαιρετικά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Τα πιο παλιά παραδοσιακά σπίτια έχουν κτιστεί την περίοδο του 1830-40 και παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με σπίτια της βόρειας Ελλάδας τόσο στη μορφή όσο και στην οργάνωση. Σ'αυτό συντέλεσαν Μακεδόνες και βορειοελλαδίτες που εγκαταστάθηκαν στην Ξάνθη λόγο της οικονομικής ανάπτυξης κατά την περίοδο της άνθησης του καπνεμπορίου.

Τα βασικά υλικά κατασκευής ήταν η πέτρα και το ξύλο που προμηθευόταν από τα δάση της περιοχής.

Τα παραδοσιακά κτίρια ήταν κτισμένα με τέτοιο τρόπο ώστε το ισόγειο να ακολουθεί πιστά τη φορά του δρόμου. Έτσι, τα πέτρινα ψηλά ισόγεια είχαν ακανόνιστο σχήμα σε αντίθεση με τον όροφο ο οποίος τετραγωνιζόταν με ξύλινες προεξοχές (σαχνισιά) που υποστηρίζονται συχνά από ξύλινες αντηρίδες (ντιρέκια). Τα σαχνισιά είχαν πολλά παράθυρα και εξασφάλιζαν τη θέα προς το δρόμο ενώ λόγω της προεξοχής τους εμπόδιζαν τα περαστικά βλέμματα. Κτισμένα με τις παραμερισμένες αξίες της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, εκμεταλλεύονται το φως του ήλιου με μεγάλες γυάλινες επιφάνειες και ανοίγματα. Τα δωμάτια ήταν οργανωμένα γύρω από τη σάλα (χαγιάτι) η οποία αποτελούσε τον πυρήνα φωτισμού και αερισμού του κατοικήσιμου χώρου. Η σάλα χρησιμεύει στην κάθετη και οριζόντια επικοινωνία των δωματίων. Το λιγοστά παράθυρα του ισογείου με θέα στο δρόμο ήταν σαφώς μικρότερα από αυτά του ορόφου με σκοπό για άλλη μια φορά τη διαφύλαξη του ιδιωτικού βίου.

Σελίδα 2 από 4